12 czerwca Pan Prezydent Andrzej Duda na spotkaniu Narodowej Rady Rozwoju przedstawił za pośrednictwem swojego ministra p. Pawła Muchy propozycje 15 pytań do referendum konstytucyjnego, które zostały przygotowane w oparciu o dotychczasowe konsultacje społeczne. Jak zaznaczono w dyskusji, po prezentacji z udziałem mediów, pytania te mają w istocie charakter „koncertu życzeń społeczeństwa”.

Takie ujęcie wskazuje na unikalne w dotychczasowej tradycji politycznej wsłuchiwanie się Głowy Państwa w głosy narodu. To jest bez wątpienia cenne, ale…

Z jednej strony taka formuła może usprawiedliwiać obecność pytania „ Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem szczególnego wsparcia dla rodziny, polegającego na wprowadzeniu zasady nienaruszalności praw nabytych (takich jak świadczenia „500+”)?” Nie wątpię, że wielu Polaków i Polek ma pragnienie ocalenia w postaci konstytucyjnej tego i innych świadczeń na rzecz rodziny. Ale czy można gwarantować taką nienaruszalność? Chodzi mi o to, że gwarancja „nienaruszalności praw nabytych” jest lub może być pewnym hamulcem dla polityki prospołecznej kolejnych rządów.

Uznanie budzi pytanie dotyczące „wzmocnienia w Konstytucji RP pozycji rodziny, z uwzględnieniem ochrony obok macierzyństwa także ojcostwa”. Natomiast brakuje w tym zestawie pytania o wzmocnienie pozycji małżeństwa, które jest i powinno być … tym, czym jest, to znaczy związkiem kobiety i mężczyzny. A wiemy doskonale, że ta jednoznaczna, cywilizacyjna koncepcja małżeństwa jest dziś kwestionowana. Na przykład przez instytucje i organy Unii Europejskiej. I w takim choćby kontekście warto spojrzeć na dwa pytania -  „Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej?” oraz „Czy jest Pani/Pan za zapisaniem w Konstytucji RP gwarancji suwerenności Polski w Unii Europejskiej oraz zasady wyższości Konstytucji nad prawem międzynarodowym i europejskim?”

Drugie pytanie zdaje się chronić przed pozytywną odpowiedzią na pierwsze. Niemniej, przyznam, że konstytucyjna gwarancja Polski w UE jest dla mnie problematyczna. Nie dlatego, żebym był eurosceptykiem. Nie, jestem euroentuzjastą, ale staję się rosnącym uniosceptykiem. I nie wiem, czy jest najlepszym momentem gwarantowanie członkostwa w instytucji, która nam ubliża, grozi, straszy, a zarazem sama w sobie śmieszy.

Być może odpowiedzią na te rozterki jest przywołanie dziedzictwa europejskiego, a nie unijnego - „ Czy jest Pani/Pan za odwołaniem się w preambule Konstytucji RP do ponadtysiącletniego chrześcijańskiego dziedzictwa Polski i Europy jako ważnego źródła naszej tradycji, kultury i narodowej tożsamości?” Muszę w tym miejscu zdradzić, że w czasie dyskusji nad tymi propozycjami pojawiły się w gronie zabierających głos, opinie w rodzaju po co ruszać temat chrześcijańskiego dziedzictwa? Jednocześnie, mogę zaznaczyć, że w kuluarach były głosy wyraźnie apelujące o węgierski wzór preambuły konstytucyjnej, która jest swoistym narodowym, dumnym wyznaniem wiary.

                                                                           ***

                                  Propozycje pytań referendalnych przestawionych przez Prezydenta RP

    Czy jest Pani/Pan za uchwaleniem nowej Konstytucji Rzeczypospolitej; zmian w obowiązującej Konstytucji RP?
    Czy jest Pani/Pan za wprowadzeniem do Konstytucji RP obowiązku przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego, zatwierdzającego zmiany Konstytucji?
    Czy jest Pani/Pan za wprowadzeniem do Konstytucji RP obowiązku przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawach o istotnym znaczeniu dla Państwa i Narodu, jeśli z takim żądaniem wystąpi co najmniej 1 mln obywateli?
    Czy jest Pani/Pan za odwołaniem się w preambule Konstytucji RP do ponadtysiącletniego chrześcijańskiego dziedzictwa Polski i Europy jako ważnego źródła naszej tradycji, kultury i narodowej tożsamości?
    Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem w Konstytucji RP szczególnego wsparcia dla rodziny, polegającego na wprowadzeniu nienaruszalności praw nabytych takich jak świadczenia 500 plus?
    Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem w Konstytucji RP szczególnej ochrony prawa do emerytury dla kobiet od 60 roku życia, a dla mężczyzn od 65 roku życia?
    Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej?
    Czy jest Pani/Pan za zapisaniem w Konstytucji RP gwarancji suwerenności Polski w Unii Europejskiej oraz zasady wyższości Konstytucji nad prawem międzynarodowym i europejskim?
    Czy jest Pani/Pan za konstytucyjnym zagwarantowaniem członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w NATO?
    Czy jest Pani/Pan za zagwarantowaniem w Konstytucji RP szczególnej ochrony polskiego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego Polski?
    Czy jest Pani/Pan za wzmocnieniem w Konstytucji RP pozycji rodziny, z uwzględnieniem ochrony obok macierzyństwa także ojcostwa?
    Czy jest Pani/Pan za konstytucyjną ochrona pracy, jako fundamentu społecznej gospodarki rynkowej?
    Czy jest Pani/Pan za wzmocnieniem kompetencji wybieranego przez Naród Prezydenta w sferze polityki zagranicznej i zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi RP?
    Czy jest Pani/Pan za przyznaniem w Konstytucji RP gwarancji szczególnej opieki zdrowotnej kobietom ciężarnym, dzieciom, osobom niepełnosprawnym i w podeszłym wieku?
    Czy jest Pani/Pan za zagwarantowaniem w Konstytucji RP podziału jednostek samorządu terytorialnego na gminy, powiaty i województwa?

kn