W Polsce istnieje duże zapotrzebowanie na poetyckie, nastrojowe spektakle wyobrażające losy naszych bohaterów walk o Niepodległość. Taki właśnie spektakl powstaje w Szkole Podstawowej SPSK im Błogosławionych Dzieci z Fatimy w Łodzi. Nosi tytuł „Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament (Orlęta)”.

Wystąpią w nim młodzi uczniowie z Koła Teatralnego, muzycy, chór, nauczyciele wychowawcy i Zespół „Twierdza Pamięć”. Za scenariusz i reżyserię odpowiada Tomasz Bieszczad.

Spektakl dedykowany jest bohaterom – walczącym o Polskę, od pierwszej wojny światowej po czasy niemal nam współczesne, głównie dzieciom. Przywołując postacie Lwowskich Orląt, Powstańców Warszawskich, Żołnierzy Wyklętych, a także dzieci z hitlerowskiego obozu koncentracyjnego przy ul Przemysłowej w Łodzi, autorzy spektaklu opowiedzą o ich odwadze, przyjaźni, cierpieniu, honorze i pogardzie śmierci, wynikającej z głębokiej wiary i miłości Ojczyzny.
Idąc śladem Norwida, spróbują odpowiedzieć na pytania, które – także dziś – domagają się rzetelnej odpowiedzi: Komu zawdzięczamy wolność? Czy dzisiaj Polacy – zwłaszcza młodzi Polacy – pragną budować przyszłość w zgodzie z wolnościowymi postawami i chrześcijańskimi tradycjami? Czy młodzież rozumie i podziela te postawy?

Spektakl jest dofinansowany przez Narodowe Centrum Kultury, w ramach programu „Kultura Interwencje 2019” i przez darczyńców prywatnych, m.in. przez panią poseł Alicję Kaczorowską.

Premiera: 24.10.2019. w katolickich szkołach SPSK w Łodzi (ulica Nałkowskiej 2.). Zapraszamy młodzież szkół SPSK do oglądania transmisji internetowej on line (o godz.11.00), natomiast wszystkich Rodziców zapraszamy serdecznie na premierę o 18:00. Wstęp wolny.

 Pierwsza próba sceny z obozu dziecięcego na ul. Przemysłowej w Łodzi, na razie w klasie szkolnej

Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury                                                                       

w ramach programu Kultura – Interwencje 2019

***

Teatr kołem się toczy (w łódzkiej szkole SPSK)

Placówka, w której obecnie prowadzę działalność teatralną, od początku przykładała ogromną wagę do teatru. Pamiętam sprzed lat spektakle Małgorzaty Zakolskiej – nauczycielki polskiego – zwłaszcza jeden: przejmującą wizję okupacji niemieckiej. Jego klimat sprawił, że zapamiętałem go tak – jakby akcja działa się w zakonspirowanej piwnicy, tymczasem była to zwykła salka gimnastyczna, tyle że odpowiednio zaaranżowana. Albo przedstawienia maluchów zrealizowane pod kierunkiem szkolnej plastyczki Agnieszki Sobolewskiej – pełne wyczucia i respektu dla pomysłów grupy.

Sale gimnastyczne i klasy szkolne stawały się moim „drugim domem”, zwłaszcza w dniach poprzedzających wiosenne Festiwale Teatrów Szkół Katolickich SPSK w Częstochowie. A sam Festiwal? Szkoła za szkołą, spektakl za spektaklem, w niesamowitej aurze sali widowiskowej, w budynku oratorium przy Parafii salezjańskiej – z wysokim, amfiteatralnym zejściem ze sceny na widownię. W ciągu kilku dni przez tę scenę „przewijało się” chyba kilkuset młodych aktorów, z kilkudziesięciu zespołów. Widowiska – lepsze i nieco słabsze artystycznie, ciekawe lub wzbudzające (niekiedy) zniecierpliwienie, ale zawsze będące wyrazem głodu uczestnictwa, pasji, konieczności zabrania głosu w toczącej się dyskusji o Wierze, o życiu, o Polsce. Po uważnych i sprawiedliwych werdyktach jury (którym kierował częstochowski aktor, Adam Futyra) rodziły się wybuchy entuzjazmu albo odruchy zawodu. Sam to przeżyłem, może głębiej niż moi podopieczni, którzy potem… w drodze powrotnej do Łodzi – tradycyjnie – pocieszali się w najbliższym lokalu Mc Donald.

W pamięci zostają… twarze i tytuły. Tylko pamięć jest dla nich łaskawa, bo i twarze i tytuły widowisk znikają za horyzontem czasu. Dzieci kończą gimnazjum i odchodzą ze szkoły. Spektakle, jak to spektakle, po premierze umierają.

W latach: 2013 – 2019 zrealizowałem w Gimnazjum i Szkole Podstawowej – nagradzane na częstochowskich Festiwalach – m.in. takie przedstawienia, jak: „El Milagro de los milagros” (opowieść o największym w dziejach cudzie maryjnym; w 1640 roku hiszpański wieśniak Juan Pelicer odzyskuje nogę amputowaną dwa lata wcześniej);
„Lolek. Czas ucieka, wieczność czeka” (o gimnazjalnych latach Karola Wojtyły);
„Owoce dobrego drzewa” (na 1050. Rocznicę Chrztu Polski);
„Albercik kontratakuje” (o konflikcie młodego Einsteina z nauczycielem fizyki, ateistą);
„Maszyny, czyli Kto zastąpi człowieka?” (futurystyczna, pesymistyczno-optymistyczna wizja przyszłości na wyludnionej Ziemi);
„Zaimki, czyli każdy chce być Kimś”
i „Nie lękajcie się!” (dwie dziecięco-dorosłe wypowiedzi teatralne na temat „dzisiejszego świata”).
Ponadto było kilka spektakli kabaretowych (np. „Moje ZOO”), patriotycznych i rocznicowych (np. „Serial Fatimski 2017”).

Jeśli coś z nich zapisało się – tak jak we mnie – w pamięci młodych adeptów teatru, nasz wspólny cel został zrealizowany. Dziękuję...

                                                        
Tomasz Bieszczad

***

Kultura w szkołach Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich

Zasadniczym działaniem kulturalnym jest dla nas Przegląd Teatrów Szkolnych. Większość naszych szkół prowadzi zajęcia Kół Teatralnych, edukacja ta jest ważnym obszarem wychowania przez sztukę.

Działalność ta polega na realizacji spektakli, warsztatów i na zdobywaniu wiedzy teoretycznej. Pierwsza edycja w 2010 r. zamykała się w dwóch dniach i obejmowała 15 placówek. Z roku na rok wzrastała liczba uczestników Przeglądu, wydłużył się czas trwania imprezy. W 2018 r. było to 6 dni, a udział wzięły teatry od grup przedszkolnych po licealne. Podczas każdego etapu zaznaczyła się obecność osób z niepełnosprawnościami. Aktorskie umiejętności zaprezentowali uczniowie z 46. placówek (ok. 1500 osób) z 11. województw. Warto odnotować wyraźny wzrost poziomu artystycznego i obecność nowych, oryginalnych form wyrazu.

Tematyka patriotyczna – realizowana z pietyzmem i troską – zajmuje wiele miejsca w aktywności Szkół SPSK. Służą temu organizowane od 19. lat Ogniska Patriotyzmu. W ubiegłym roku informacja o Ogniskach trafiła do ponad 300. środowisk, w tym do ośrodków polonijnych. W dniu świąt narodowych, 11 listopada i 3 maja, w całej Polsce, w pobliżu naszych Szkół, płoną patriotyczne ogniska, wokół których skupiają się dzieci, rodzice i dziadkowie, mieszkańcy całych wsi i miejskich dzielnic, którzy wspólnie śpiewają historyczne pieśni i celebrują najważniejsze momenty z życia narodu.
Łódzki „Dyjament…” zrealizowany w Szkole Podstawowej SPSK jest ważnym elementem tej aktywności naszego Stowarzyszenia.

***

Twierdza Pamięć na szkolnej scenie
 
Zespół Twierdza Pamięć istnieje od jesieni 2015 roku.
Wcześniej jego członkowie byli znani jako inicjatorzy i współtwórcy różnych projektów kulturalnych: zespołu rockowego „Kery Band” i kabaretu „Pętla Ósemki”. Do tamtego, różnorodnego i intensywnego etapu (np. przy realizacji spektakli „Czyściec”, „Obrona konieczna”, „Smoleńskie Requiem”) można zaliczyć: pracę z młodymi grupami teatralnymi (także z udziałem niepełnosprawnych), działalność publicystyczną i edukacyjną, organizację imprez i działalność publiczną na rzecz środowisk patriotycznych Łodzi.

W swojej twórczości „Twierdza Pamięć” podejmuje wątki związane z polską tradycją niepodległościową i historiozoficzną. Walka pokoleń o suwerenność i pomyślność narodu, szacunek dla chrześcijańskich korzeni – od początku znajdują odbicie w artystycznych i ideowych poczynaniach grupy, zwłaszcza w autorskich piosenkach (jak np. „Epitafium dla patriotów”, „Kosodrzewina”, „Gdzie są Wasze groby?”, „Pocztówka z Fatimy”, „You know”, „Ballada o Międzymorzu”) i w spektaklach (np.: rozliczeniowy „Nóż w plecy – 17 IX 1939”; rocznicowy „Orszak. Imiona Niepodległości”; czy „Dzieci z obozu na Przemysłowej” (dedykowany dziecięcym Ofiarom niemieckiego obozu koncentracyjnego w Łodzi). Znakiem rozpoznawczym jest troska o imponderabilia, historyczną uczciwość i stanowczość ocen – przeciw relatywizowaniu świata wartości.

Zespół występował w Łodzi i w kilkunastu innych miastach Polski, towarzysząc ważnym przedsięwzięciom patriotycznym, edukacyjnym i rocznicowym (papieskim i smoleńskim). Były to m.in.: I Kongres Kobiet Polskiej Niepodległości (Częstochowa), Zjazd Dzieci Żołnierzy Wyklętych (Lublin), Konferencje: "Polska w nauczaniu św. Jana Pawła II" i „Polska między mesjanizmem a pragmatyzmem” (Łódź). Spektakl „Orszak” był – w różnych mutacjach – wielokrotnie prezentowany w kościołach, salkach parafialnych i świetlicach środowiskowych Łodzi oraz w ramach projektu „Nowe miejsca debaty o Polsce” w Bibliotece im. Janusza Kurtyki. Z kolei bożonarodzeniowe jasełka prezentowane były podczas łódzkich Orszaków Trzech Króli.

Obok przedsięwzięć patriotycznych i rocznicowych „Twierdza Pamięć” ma w dorobku także widowiska stricte teatralne. W 2017 roku powstał autorski spektakl wielkopostny pt. „Drzewo Przenajszlachetniejsze”, do tekstów Anny Katarzyny Emmerich (kilkanaście prezentacji w kościołach, w różnych miastach).

W październiku 2018, w kilku miejscowościach (od Czarnego Dunajca po Włocławek) grupa zagrała autorski spektakl edukacyjny pt. „Teatr w ogniu pytań” (zrealizowany pod auspicjami Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich w Częstochowie, dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Widowisko „Na dnie popiołu gwiaździsty dyjament” to kolejny epizod współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Szkół Katolickich oraz przykład konsekwentnego  podążania dotychczasową drogą artystyczną i ideową. W skład Zespołu wchodzą jego założyciele, małżeństwo Urszula i Jarosław Paczyńscy oraz Tomasz Bieszczad.