5 sierpnia 1944 r. żołnierze Batalionu AK „Zośka" po brawurowej akcji zdobyli obóz koncentracyjny na terenie ruin getta warszawskiego nazywany „Gęsiówką”.
Dowódca powstańców Ryszard Białous „Jerzy” tak wspominał ten moment: „z budynków i wież pryskają Niemcy bezładnymi grupkami, uciekając w ruiny Starówki (…) drzwi [baraków] rozwierają się pod naporem, a całe przedpole zapełnia się masą pasiastych postaci biegnących w naszą stronę z niebywałym krzykiem i wymachiwaniem rąk. (…) Przez moment poczułem, jak gardło moje ściska skurcz radości – zdążyliśmy na czas”.
- Ofiary śmiertelne KL Warschau to łącznie około 20 tys. osób. Są to ofiary ścisłego obozu zmarłe w wyniku pracy ponad siły oraz osoby rozstrzelane na jego terenie lub w pobliżu zamkniętej strefy obozowej, w większości anonimowe - pisał Dr Bogusław Kopka, w książce „Konzentrationslager Warschau. Historia i następstwa".
Według danych dowództwa AK wyzwolono 348 więźniów, w tym 24 kobiety. Większość uwolnionych Żydów przyłączyła się do Powstania Warszawskiego.
Od stycznia do maja 1945 r. , „Gęsiówka” ponownie stała się więzieniem i obozem pracy, tym razem jednak nadzorowanym przez NKWD. Na terenie dawnego Konzentrationslager Warschau Sowieci w straszliwych warunkach przetrzymywali m.in. żołnierzy AK i członków podziemia niepodległościowego.
W następnym okresie obozem zarządzało UB, osadzając w nim początkowo niemieckich jeńców wojennych.
Zdaniem dr Kopki „W latach 1945 - 1949 miejsce to było jednym z największych jenieckich obozów w Europie. W roku 1949, kiedy większość jeńców zwolniono, utworzono tam Centralne Więzienie - Ośrodek Pracy w Warszawie, inaczej Centralne Więzienie Warszawa II Gęsiówka. Odbywali w nim karę zarówno "wrogowie klasowi" skazani wyrokami Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, jak i kryminaliści. (…) W 1956 r. komunistyczny obóz zlikwidowano. W obozie tym poniosło śmierć ok. 1800 osób. Nie wiemy dokładnie, gdzie zostały pochowane, być może na jednym z podwórzy Gęsiówki”.
W latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia ostatecznie rozebrano wypalony budynek „Gęsiówki”. Dziś w tym miejscu znajduje się park, miejsce wypoczynku dla mieszkańców pobliskich osiedli Muranowa.
za:niezalezna.pl
Dowódca powstańców Ryszard Białous „Jerzy” tak wspominał ten moment: „z budynków i wież pryskają Niemcy bezładnymi grupkami, uciekając w ruiny Starówki (…) drzwi [baraków] rozwierają się pod naporem, a całe przedpole zapełnia się masą pasiastych postaci biegnących w naszą stronę z niebywałym krzykiem i wymachiwaniem rąk. (…) Przez moment poczułem, jak gardło moje ściska skurcz radości – zdążyliśmy na czas”.
- Ofiary śmiertelne KL Warschau to łącznie około 20 tys. osób. Są to ofiary ścisłego obozu zmarłe w wyniku pracy ponad siły oraz osoby rozstrzelane na jego terenie lub w pobliżu zamkniętej strefy obozowej, w większości anonimowe - pisał Dr Bogusław Kopka, w książce „Konzentrationslager Warschau. Historia i następstwa".
Według danych dowództwa AK wyzwolono 348 więźniów, w tym 24 kobiety. Większość uwolnionych Żydów przyłączyła się do Powstania Warszawskiego.
Od stycznia do maja 1945 r. , „Gęsiówka” ponownie stała się więzieniem i obozem pracy, tym razem jednak nadzorowanym przez NKWD. Na terenie dawnego Konzentrationslager Warschau Sowieci w straszliwych warunkach przetrzymywali m.in. żołnierzy AK i członków podziemia niepodległościowego.
W następnym okresie obozem zarządzało UB, osadzając w nim początkowo niemieckich jeńców wojennych.
Zdaniem dr Kopki „W latach 1945 - 1949 miejsce to było jednym z największych jenieckich obozów w Europie. W roku 1949, kiedy większość jeńców zwolniono, utworzono tam Centralne Więzienie - Ośrodek Pracy w Warszawie, inaczej Centralne Więzienie Warszawa II Gęsiówka. Odbywali w nim karę zarówno "wrogowie klasowi" skazani wyrokami Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym, jak i kryminaliści. (…) W 1956 r. komunistyczny obóz zlikwidowano. W obozie tym poniosło śmierć ok. 1800 osób. Nie wiemy dokładnie, gdzie zostały pochowane, być może na jednym z podwórzy Gęsiówki”.
W latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia ostatecznie rozebrano wypalony budynek „Gęsiówki”. Dziś w tym miejscu znajduje się park, miejsce wypoczynku dla mieszkańców pobliskich osiedli Muranowa.
za:niezalezna.pl