W ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi zaprasza 1 sierpnia 2017 r. (wtorek) na Plac Katedralny Jana Pawła II w Łodzi, gdzie – po uroczystej mszy św. odprawianej o godz. 12.00 przez ks. bp. Adama Lepę
, a następnie złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy przy mogile ks. Tadeusza Burzyńskiego w Łódzkiej Archikatedrze – odbędzie się otwarcie wystawy łódzkiego IPN pt. „Powstańcze biografie – łódzkie echa Powstania Warszawskiego”.
Wystawa prezentowana będzie w tym miejscu przez 63. dni.
Po symbolicznej minucie ciszy w godzinę „W” (17.00) Oddział IPN w Łodzi zaprasza do wspólnego składania kwiatów i zapalania zniczy na zlokalizowanej na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi mogile gen. bryg. Franciszka Edwarda Pfeiffera ps. „Radwan”, w 1944 r. komendanta Obwodu I Śródmieście Komendy AK Okręgu Warszawa-Miasto – najstarszego stopniem łodzianina biorącego udział w Powstaniu Warszawskim.
Pracownicy łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej kontynuują i rozwijają akcję oznaczania biało-czerwoną szarfą z napisem „63. dni Powstania Warszawskiego” mogił Powstańców na łódzkich cmentarzach. Zachęcamy do włączania się do tej akcji.
***
Wystawa „Powstańcze biografie – łódzkie echa Powstania Warszawskiego” przypomina postacie zasłużonych łodzian, którzy walczyli i ginęli w Powstaniu Warszawskim, oraz tych byłych Powstańców, którzy po wojnie osiedli się tutaj i wnieśli wkład w życie społeczne i umysłowe miasta.
W latach 1939-1940 w ramach akcji germanizacji Łodzi wysiedlono do Generalnego Gubernatorstwa ponad 40 tys. Polaków i Żydów. Część wysiedlonych trafiła do Warszawy. Można przyjąć, że 1 sierpnia 1944 r. mieszkało w okupowanej stolicy przynajmniej kilka tysięcy łodzian. Spośród tych, którzy wzięli udział w Powstaniu Warszawskim, autorzy wystawy upamiętnili m.in. postacie: gen. Franciszka Edwarda Pfeiffera, dowódcę obwodu AK Śródmieście; hm. RP Marię Wocalewską i jej siostrę hm. Jadwigę Szletyńską, zasłużone łódzkie harcerki działające w Pogotowiu Harcerek (zamordowane przez Niemców); Barbarę Nazdrowicz, piętnastoletnią łączniczkę poległą w Powstaniu, której grób na Cmentarzu Starym w Łodzi stał się w Polsce Ludowej jedynym w mieście miejscem pamięci o Powstaniu Warszawskim.
Na ekspozycji zamieszczono także wybrane biogramy Powstańców, uchodźców ze zburzonej Warszawy, którzy przyczynili się do powstania łódzkiego ośrodka akademickiego i kulturalnego. Byli to m.in.: lekarze prof. Artur Ber i prof. Stanisław Torokan-Popowski, twórcy łódzkich szkół endokrynologii i pediatrii; hm. Aleksander Kamiński, historyk i pedagog; jezuita o. Tomasz Rostworowski, duszpasterz akademicki; Eugeniusz Heneman, wybitny fotograf i wykładowca Szkoły Filmowej; płk Józef Szostak, zastępca Szefa Sztabu Komendy Głównej AK i więzień polityczny okresu stalinowskiego. Część z nich związała się z Łodzią, inni wyjechali, ale pozostały tu ślady ich działalności. O ich walce w Powstaniu Warszawskim i późniejszych osiągnięciach opowiada ta wystawa.
Autorami wystawy są Grzegorz Nawrot (komisarz) i Milena Romanowska (projekt graficzny).
Jedną z postaci upamiętnionych na ekspozycji jest ks. Tadeusz Burzyński, w czasie Powstania Warszawskiego kapelan sióstr urszulanek SJK. W pierwszym dniu Powstania podczas walk z Niemcami na Powiślu towarzyszył patrolowi sanitarnemu czterech sióstr urszulanek z sakramentem chorych. Pomimo oznakowania sanitariuszki były pod stałym ostrzałem niemieckim. Podczas udzielania pomocy rannemu i pełnienia posługi kapłańskiej patrol został obrzucony granatami na rogu ulicy Gęstej i Browarnej. Ks. Burzyński został śmiertelnie ranny.
27 sierpnia 1944 r. ks. Burzyński został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Walecznych. Jest najprawdopodobniej jedynym kapłanem Archidiecezji Łódzkiej, męczennikiem II wojny światowej, którego szczątki udało się odnaleźć i zidentyfikować. 1 sierpnia 2014 r., w 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, jego doczesne szczątki spoczęły w Bazylice Archikatedralnej Łódzkiej.