Już po raz dziesiąty zapraszamy Państwa do zaangażowania się w akcję medialno-edukacyjną: „Zapal znicz pamięci”. 

Płomieniami palących się zniczy chcemy przypomnieć o tysiącach zamordowanych Polaków na obszarach siłą wcielonych do III Rzeszy niemieckiej w roku 1939, w tym powstańców wielkopolskich, śląskich oraz innych twórców II Rzeczypospolitej.

Tylko do końca 1939 r. na terenie Wielkopolski, na Pomorzu, Kujawach, Śląsku i ziemi łódzkiej Niemcy zamordowali około 40 tysięcy przedstawicieli polskich elit.  

Celem akcji jest przypomnienie sylwetek osób, które w danym regionie poniosły śmierć z powodu swojej przynależności narodowej oraz aktywności społecznej, a także zwrócenie uwagi na system okupacyjny wprowadzony na terenie ziem wcielonych do III Rzeszy Niemieckiej.

W najbliższą niedzielę, 14 października o godz. 12.00 zapalmy znicze
w miejscach egzekucji i niemieckiego terroru.

Przedstawiciele Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi zapalą znicze – tradycyjnie już, jak co roku – na mogile przedstawicieli łódzkiej inteligencji, zamordowanych jesienią 1939 r., znajdującej się na cmentarzu komunalnym na Dołach przy ul. Smutnej w Łodzi.

W tym roku bohaterem, którego postać chcemy przypomnieć na naszym terenie jest Tomasz Wilkoński (1885-1939) – działacz gospodarczy, poseł na Sejm II RP, dyrektor łódzkich Zjednoczonych Zakładów Włókienniczych K. Scheiblera i L. Grohmana. Aresztowany 9 listopada 1939 r. przez gestapo został zamordowany podczas egzekucji w podłódzkich lasach. W 2008 r. szczątki Tomasza Wilkońskiego zostały odnalezione podczas prac archeologicznych na terenie dawnego poligonu Brus i zidentyfikowane dzięki obrączce z wygrawerowanym imieniem żony i datą ślubu.

                                                                                ***

Uczestników akcji zapraszamy do nadsyłania fotografii wykonanej w miejscu pamięci na adresy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Akcja jest wspólnym przedsięwzięciem pionów edukacyjnych IPN z Poznania, Gdańska, Bydgoszczy, Katowic i Łodzi oraz regionalnych rozgłośni radiowych. Partnerem akcji jest Wielkopolskie Muzeum Niepodległości – Oddział: Muzeum Martyrologii Wielkopolan Fort VII.
Partnerem medialnym jest portal: www.dzieje.pl
Akcja odbywa się pod Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Wielkopolskiego

                                                                                 ***

Tomasz Wilkoński (1885–1939)
Z wykształcenia inżynier agronom. Poseł na sejm, działacz gospodarczy. Z chwilą odzyskania niepodległości zaangażował się w realizację reformy rolnej. Początkowo przewodniczył Państwowemu Bankowi Rolnemu, którego głównym zdaniem było udzielanie kredytów drobnym rolnikom na zakup ziemi i modernizację gospodarstw. Następnie (1920–1921) kierował Głównym Urzędem Ziemskim odpowiedzialnym za parcelację wielkich majątków ziemskich. Działał w wielu organizacjach gospodarczych. Propagował spółdzielczość w postaci kółek rolniczych  oraz rozwój edukacji na wsi. W 1922 r. z listy PSL „Piast” został wybrany posłem na Sejm RP I kadencji. Z nieznanych dziś przyczyn mandat złożył po dwóch latach. W 1934 r. został mianowany dyrektorem administracyjnym łódzkich Zjednoczonych Zakładów Włókienniczych K. Scheiblera i L. Grohmana, największym przedsiębiorstwie włókienniczym w Polsce. Za zasługi w pracy społecznej wśród łódzkich robotników został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. 9 listopada 1939 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie przejściowym w Radogoszczy. Kilkanaście dni później zamordowany podczas egzekucji w lasach w pobliżu Łodzi. W 2008 r. podczas prac archeologicznych na terenie byłego poligonu w Brusie k. Łodzi odkryto szczątki mężczyzn, a wśród nich Tomasza Wilkońskiego zidentyfikowanego dzięki zachowanej przy nim obrączce z wygrawerowanym imieniem żony oraz datą ślubu.
Magdalena Zapolska-Downar

/.../
Marzena Kumosińska, asystent prasowy,
Informacje na temat działalności Instytutu Pamięci Narodowej wraz z zapowiedziami kolejnych imprez można znaleźć na stronach internetowych Instytutu: www.ipn.gov.pl