Orson Welles stwierdził kiedyś, że „film jest najlepszą elektroniczną zabawką dla chłopców, jaką kiedykolwiek wymyślono”.
Dziś, oczywiście, nie tylko „chłopcy” traktują tę zabawkę jako najlepszą, gdyż usytuowała się ona, można rzec, dokładnie w centrum powszechnych (a więc także „damskich”) zainteresowań kulturalnych.
Czy odbiór filmu - tak jak percepcja literatury, muzyki poważnej - wymaga przygotowania? Zajmujący się w Polsce tą problematyką prof. Bolesław W. Lewicki uważał, że już na etapie szkolnym trzeba uczyć mądrego i krytycznego odbioru dzieła ekranowego tak samo, jak uczy się podstawowych elementów stylu literackiego i poetyk gatunkowych.
Potrzebne jest zresztą przygotowywanie do świadomego odbioru nie tylko filmów artystycznych, ale i komercyjnych, obliczonych na rozrywkę, lecz coraz częściej lansujących antywzorce moralne, epatujących przemocą, okrucieństwem, pornografią.
Ponieważ oficjalne programy szkolnego nauczania wciąż raczej nie uwzględniają problematyki filmowej, to właściwie tylko dzięki tak zwanym ścieżkom edukacyjnym i osobistej inicjatywie nauczycieli języka polskiego udaje się wygospodarować na lekcjach czas na tę tematykę. A dzieje się tak – i to należy podkreślić - w dużym stopniu dzięki inspiracjom płynącym z Ogólnopolskich Konferencji Filmoznawczych, organizowanych przez łódzkie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne „Venae Artis”, Centralny Gabinet Edukacji Filmowej, Pałac Młodzieży im. Juliana Tuwima w Łodzi, Katedrę Mediów i Kultury Audiowizualnej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, natomiast współfinansowanych przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.
Kilkudniowe konferencje, cieszące się niesłabnącym powodzeniem polonistów i instruktorów z domów kultury nawet z odległych stron kraju, odbywają się tradycyjnie w Borkach koło Tomaszowa Mazowieckiego. Tematami przewodnimi były dotąd m.in. arcydzieło filmowe i jego kryteria estetyczne, autoświadomość sztuki filmowej, ekranowe adaptacje literatury, media a przemoc, kino przełomu wieków, warsztat twórcy filmowego, analizy i interpretacje tekstów filmowych, kino poza fabułą. Każde zgrupowanie składa się z części naukowej, zawierającej wykłady specjalistów zaproszonych nierzadko z kilku ośrodków uniwersyteckich, konwersatoria i niezbędne projekcje, oraz z części metodycznej. Koncepcja całości jest dziełem prof. zw. dr hab. Eweliny Nurczyńskiej-Fidelskiej z UŁ.
Przypadająca na bieżący rok szkolny jubileuszowa, 20. edycja imprezy zatytułowana została „Filmowe portrety Polaków” i nawiązała do wydanej niedawno, drugiej części pakietu Filmoteki Szkolnej. Prof. Nurczyńska-Fidelska omówiła na wstępie konferencji rzeczone wydawnictwo, zaś w swym kolejnym wystąpieniu analizowała film „Poznań ‘56” Filipa Bajona. Później poprowadziła spotkanie z tym reżyserem. Odbyło się też, prowadzone przez dr. Andrzeja Pitrusa z UJ, spotkanie z reżyserem Leszkiem Wosiewiczem. Po projekcji jego „Kornblumenblau” prof. Tadeusz Lubelski z UJ poświęcił swój wykład „Człowiekowi w sytuacji granicznej”. Mówił o skończoności ludzkiej kondycji, o sposobach radzenia sobie z opresją poprzez oparcie się na światopoglądzie, religii, sztuce.
Prof. Alicja Helman z UJ wybrała temat „Kino wobec historii i tradycji kulturowej” podkreślając, że film historyczny odkrywa nieraz to, czego nie jest w stanie przekazać opis słowny, aczkolwiek dyskursy werbalny i obrazowy nie muszą ze sobą konkurować i zwalczać się.
Dr hab. Mikołaj Jazdon z UAM naświetlał zagadnienie: „Jednostka w społeczeństwie w perspektywie kina dokumentalnego (analizował „Kraj urodzenia” Jacka Bławuta i „Dworzec Gdański” Marii Zmarz-Koczanowicz), natomiast dr Konrad Klejsa z UŁ omawiał problem: „Jednostka w społeczeństwie w perspektywie kina fikcji” (charakteryzował najpierw ogólnie filmowe środki stylistyczne odnosząc je następnie do „Wesela” Wojciecha Smarzowskiego). Dr Tomasz Majewski z UŁ referował „Doświadczenie inności” koncentrując się na dialektyce bliskości i obcości w kulturze, ustosunkowując się m.in. do różnych poglądów filozoficznych.
To tylko część wystąpień, które wraz z prowadzonymi tradycyjnie dyskusjami, i tym niewątpliwie razem przyczyniły się do wydatnego rozszerzenia nauczycielskich i instruktorskich kompetencji filmoznawczych, a co za tym idzie do wzbogacenia stosowanych w praktyce szkolnej i animatorskiej działań edukacyjnych oraz popularyzatorskich dotyczących X Muzy.
Czy odbiór filmu - tak jak percepcja literatury, muzyki poważnej - wymaga przygotowania? Zajmujący się w Polsce tą problematyką prof. Bolesław W. Lewicki uważał, że już na etapie szkolnym trzeba uczyć mądrego i krytycznego odbioru dzieła ekranowego tak samo, jak uczy się podstawowych elementów stylu literackiego i poetyk gatunkowych.
Potrzebne jest zresztą przygotowywanie do świadomego odbioru nie tylko filmów artystycznych, ale i komercyjnych, obliczonych na rozrywkę, lecz coraz częściej lansujących antywzorce moralne, epatujących przemocą, okrucieństwem, pornografią.
Ponieważ oficjalne programy szkolnego nauczania wciąż raczej nie uwzględniają problematyki filmowej, to właściwie tylko dzięki tak zwanym ścieżkom edukacyjnym i osobistej inicjatywie nauczycieli języka polskiego udaje się wygospodarować na lekcjach czas na tę tematykę. A dzieje się tak – i to należy podkreślić - w dużym stopniu dzięki inspiracjom płynącym z Ogólnopolskich Konferencji Filmoznawczych, organizowanych przez łódzkie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne „Venae Artis”, Centralny Gabinet Edukacji Filmowej, Pałac Młodzieży im. Juliana Tuwima w Łodzi, Katedrę Mediów i Kultury Audiowizualnej Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, natomiast współfinansowanych przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.
Kilkudniowe konferencje, cieszące się niesłabnącym powodzeniem polonistów i instruktorów z domów kultury nawet z odległych stron kraju, odbywają się tradycyjnie w Borkach koło Tomaszowa Mazowieckiego. Tematami przewodnimi były dotąd m.in. arcydzieło filmowe i jego kryteria estetyczne, autoświadomość sztuki filmowej, ekranowe adaptacje literatury, media a przemoc, kino przełomu wieków, warsztat twórcy filmowego, analizy i interpretacje tekstów filmowych, kino poza fabułą. Każde zgrupowanie składa się z części naukowej, zawierającej wykłady specjalistów zaproszonych nierzadko z kilku ośrodków uniwersyteckich, konwersatoria i niezbędne projekcje, oraz z części metodycznej. Koncepcja całości jest dziełem prof. zw. dr hab. Eweliny Nurczyńskiej-Fidelskiej z UŁ.
Przypadająca na bieżący rok szkolny jubileuszowa, 20. edycja imprezy zatytułowana została „Filmowe portrety Polaków” i nawiązała do wydanej niedawno, drugiej części pakietu Filmoteki Szkolnej. Prof. Nurczyńska-Fidelska omówiła na wstępie konferencji rzeczone wydawnictwo, zaś w swym kolejnym wystąpieniu analizowała film „Poznań ‘56” Filipa Bajona. Później poprowadziła spotkanie z tym reżyserem. Odbyło się też, prowadzone przez dr. Andrzeja Pitrusa z UJ, spotkanie z reżyserem Leszkiem Wosiewiczem. Po projekcji jego „Kornblumenblau” prof. Tadeusz Lubelski z UJ poświęcił swój wykład „Człowiekowi w sytuacji granicznej”. Mówił o skończoności ludzkiej kondycji, o sposobach radzenia sobie z opresją poprzez oparcie się na światopoglądzie, religii, sztuce.
Prof. Alicja Helman z UJ wybrała temat „Kino wobec historii i tradycji kulturowej” podkreślając, że film historyczny odkrywa nieraz to, czego nie jest w stanie przekazać opis słowny, aczkolwiek dyskursy werbalny i obrazowy nie muszą ze sobą konkurować i zwalczać się.
Dr hab. Mikołaj Jazdon z UAM naświetlał zagadnienie: „Jednostka w społeczeństwie w perspektywie kina dokumentalnego (analizował „Kraj urodzenia” Jacka Bławuta i „Dworzec Gdański” Marii Zmarz-Koczanowicz), natomiast dr Konrad Klejsa z UŁ omawiał problem: „Jednostka w społeczeństwie w perspektywie kina fikcji” (charakteryzował najpierw ogólnie filmowe środki stylistyczne odnosząc je następnie do „Wesela” Wojciecha Smarzowskiego). Dr Tomasz Majewski z UŁ referował „Doświadczenie inności” koncentrując się na dialektyce bliskości i obcości w kulturze, ustosunkowując się m.in. do różnych poglądów filozoficznych.
To tylko część wystąpień, które wraz z prowadzonymi tradycyjnie dyskusjami, i tym niewątpliwie razem przyczyniły się do wydatnego rozszerzenia nauczycielskich i instruktorskich kompetencji filmoznawczych, a co za tym idzie do wzbogacenia stosowanych w praktyce szkolnej i animatorskiej działań edukacyjnych oraz popularyzatorskich dotyczących X Muzy.