Publikacje członków OŁ KSD

Ks. dr Waldemar Kulbat - Ostatnie rozmowy agnostyka z Bogiem

Historia naszego bohatera jest nietypowa. Wychował się w rodzinie katolickiej. Choć jego dzieciństwo upłynęło pod znakiem ufnej wiary, z wiekiem dojrzewania rozpoczął się jej kryzys. W miarę upływu czasu pojawiało się coraz więcej wątpliwości. W dojrzałym życiu jego duchowe poszukiwania przyjęły postać agnostycyzmu, czyli rezygnacji zarówno z wiary jak i jej zwalczania i przyznania, że nie potrafi opowiedzieć się ani po stronie wiary ani niewiary. Tego rodzaju postawa w czasach triumfu cywilizacji skierowanej na dobra materialne i przyjemności zmysłowe, nie jest odosobniona. Czasem wydaje się, że jest promowana, polecana, zachwalana przez media. Jednak refleksja naszego autora, człowieka żyjącego do tej pory chwilą bieżącą, dziennikarza, publicysty, toczy się w szczególnych okolicznościach. Tłem jego duchowych poszukiwań jest sytuacja walki z nieuleczalną chorobą i przewidywanym, w poczuciu realizmu, nieuchronnym końcem życia. Stojąc na brzegu tego co jest najbardziej tajemniczą przygodą człowieka, Theo Kern toczy nieustanną rozmowę z Bogiem, która czasem przybiera postać kłótni i sporu a czasem modlitwy i żarliwej tęsknoty.

Theo Kern wychował się w rodzinie katolickiej. W dzieciństwie wiara dawała mu oparcie i poczucie bezpieczeństwa. O latach spędzonych w rodzinnym domu pisze z nostalgią. Ale z biegiem lat traci pewność, ogarniają go wątpliwości, stopniowo zamienia się w agnostyka. Teraz znajdując się na progu śmierci, chociaż dawno "rozstał się" z ufną i bezkrytyczną wiarą swej młodości, stawia Bogu pytania, wyraża pretensje, oskarża Kościół i wierzących. Jego agnostycyzm nie odrzuca możliwości istnienia Boga, ale jest raczej wyrazem rozczarowania i sprzeciwem wobec błędów i wypaczeń życia chrześcijan. Tacy jak on oddalają się być może dlatego, że w którymś momencie doznali zranienia lub nie potrafią przekroczyć intelektualnej czy moralnej bariery.

Zachęcony przez przyjaciela, dzieli się swoim doświadczeniem życia, świata, Boga i katolicyzmu. Jego refleksje pomagają zrozumieć ludzi, którzy z różnych powodów nie potrafią dojść do ładu ze Stwórcą i wspólnotą Kościoła. Jest to jakby rodzaj spowiedzi, rozliczenia się z życiem w obliczu jego kresu, poszukiwaniem usprawiedliwienia czy nawet zbawienia. W swoich wyznaniach autor staje się bliski ludziom, którzy przeżywają podobnie jak on wątpliwości w wierze. Z jednej strony jest on czasami niedowiarkiem, z drugiej widać jego bezradność i potrzebę spotkania z Bogiem, który jako jedyny  może ukoić jego udręczoną duszę. Bardzo często odrzuca obraz Boga, który tak naprawdę jest jego deformacją i zniewagą. Nie jest to więc walka z Bogiem ile raczej szukanie jego prawdziwego oblicza. Autor zdaje sobie sprawę, że Bóg jest „imponującą wielkością duchową, której nie sposób postrzec zmysłami i która dominuje nad całymi światami i kulturami”.

Jego zarzuty i skargi mogą człowiekowi wierzącemu wydać się zuchwalstwem, a nawet bluźnierstwem. Theo zdaje sobie sprawę jak wielka jest rola wspomnień, dziecięcej wiary, która wraca w chwilach życiowej trwogi: „Ktoś, kto -jak ja swego czasu – włączył Boga w swą ludzką egzystencję, nie pozbędzie się Go tak szybko, zwłaszcza, że istnieją miliony ludzi, którzy osobiście w Niego wierzą i którzy na Nim zbudowali światopoglądowe systemy. Nawet gdy ktoś przemierza ten świat jako przekonany ateista, to jednak stale spotyka jakiegoś Boga, choćby ujawniał się On tylko w wyrazach wiary i rytuałach żyjących obok niego ludzi, względnie już w samej okoliczności, że samemu udało się z Nim uporać albo, że się Go /już/ nie potrzebuje”. Rozmowy Theo Kerna są  podobne do sporów z Bogiem, które prowadzili Hiob, Jeremiasz czy inni wielcy świadkowie wiary, o których czytamy na kartach natchnionych ksiąg Bożego Objawienia. Przecież także człowiek Biblii, dotknięty cierpieniem i stratą, ważył się na spór z Bogiem, obwiniał Go za całe swoje nieszczęście, dawał upust swoim żalom i skargom, nie obawiając się potępienia. Jak pogodzić wyobrażenie „Dobrego Boga” z dzieciństwa z perspektywą nieuchronnej śmierci? Czy można liczyć na wyraźny znak od Boga? Jak przezwyciężyć wkradające się do duszy zwątpienie? Jak wytłumaczyć zło i cierpienie ludzi i stworzeń? Dlaczego świadectwo duchownych i wiernych świeckich nie zawsze jest wiarygodne? Dlaczego jest tak trudno o jedność chrześcijan?  

Tego rodzaju problemy rozważa w perspektywie kresu swojego życia Theo Kern. A poza tym problemy i pytania które przynoszą współczesne mody, ideologie, wyzwania, współczesne odkrycia naukowe w dziedzinie biologii i przyrodoznawstwa. Wreszcie propozycja w nawiązaniu do pracy Dorothee Sölle, jak ukazać możliwość perspektywy wiary dla ateistów. Choć autor niekiedy rozmija się z prawdami chrześcijańskiej wiary, choć je niekiedy kontestuje, przez jego wynurzenia  przeziera dramatyczne pragnienie kontaktu z Bogiem dla przezwyciężenia poczucia beznadziei i rozpaczy. Autor pisze na koniec: „Żegnam się z Tobą. Były to kojące dyskusje z Tobą, przeciw Tobie, ale po części także na Twoją korzyść. Tak zupełnie nie rezygnuję jednak z nadziei na spotkanie z Tobą, a przynajmniej z nadziei, że jest to możliwe. Każde spotkanie niesie bowiem w sobie przecież szansę miłości”.

Sam autor nie mógł już uczestniczyć w ostatecznych pracach nad publikacją tej książki. Wydawca uporządkował istniejące teksty, nie ingerując jednak w treść zapisków. Autor, który umarł w wieku 52 lat, studiował nauki społeczne i filozofię oraz pracował jako niezależny publicysta. W książce tej pisze pod pseudonimem.  Choć zapiski te nie proponują czytelnikowi jakiejś bardzo systematycznie uporządkowanej formy refleksji nad poszczególnymi zagadnieniami, są jednak ważnym świadectwem ukazującym znaczenie wiary w życiu człowieka, oraz przynoszą  specyficzną mądrość, którą człowiek zdobywa i dzieli się z nią – tym razem z niezwykłej perspektywy- perspektywy umierającego.

/Theo Kern, "Ostatnie rozmowy agnostyka z Bogiem" / Wydawnictwo WAM/