100 lat temu Ojciec Święty Benedykt XV erygował Diecezję Łódzką

Bulla Benedykta XV
Christi Domini
erygująca diecezję łódzką

tłumaczenie na język polski

Biskupi Rzymu, idąc za przykładem Chrystusa Pana, który nazwał się dobrym Pasterzem, troszczyli się zawsze z całą gorliwością o duchowe dobro ludu chrześcijańskiego. Ponieważ zaś do osiągnięcia tego dobra przyczynia się w dużej mierze właściwy podział świata katolickiego na poszczególne diecezje, Poprzednicy Nasi usilnie zabiegali o tworzenie nowych diecezji w miejscach, w których, czy to ze względu na dużą ilość wiernych, bądź też ze względu na wielką rozległość terenu, jeden tylko biskup nie mógł należycie wypełnić powierzonego mu urzędu.

Ponieważ zaś archidiecezja warszawska pod względem ilości wiernych i rozległości terytorium stała się bardzo dużą, zwrócono się więc z prośbą do Stolicy Apostolskiej, aby wydzieliła pewną jej część i utworzyła z niej nową diecezję. Mając na uwadze duchowe dobro wiernych, uznaliśmy za słuszne przychylić się do tej prośby.

Dlatego po dokładnym rozważeniu wszystkich okoliczności, jak też po wysłuchaniu zdania osób zainteresowanych, oraz po uzyskaniu ich zgody, na ile to było konieczne, mocą pełni władzy apostolskiej niniejszym pismem odłączamy po wieczne czasy od archidiecezji warszawskiej jej część zachodnią, graniczącą z diecezją włocławską, czyli kaliską, i obejmującą trzy dekanaty, mianowicie łódzki, łęczycki i kłodawski. Równocześnie tworzymy z tej części nową diecezję z siedzibą i katedrą biskupią w mieście Łodzi, od którego to miasta diecezja nazywać się będzie łódzką; samo zaś miasto podnosimy do godności miasta biskupiego i udzielamy mu wszystkich przywilejów i praw, z jakich korzystają inne miasta biskupie. Istniejącą tam świątynię parafialną pw. św. Stanisława Kostki podnosimy do stopnia i godności katedry i obdarzamy ją, jak również jej każdorazowego biskupa, honorami, odznaczeniami, wyróżnieniami, łaskami duchowymi, przywilejami i uprawnieniami, jakimi cieszą się, bądź z prawa, bądź ze zwyczaju, inne świątynie katedralne i ich biskupi. Ten zaś kościół katedralny ustanawiamy sufraganią metropolitalnego Kościoła warszawskiego, a każdorazowego biskupa poddajemy metropolitalnemu prawu arcybiskupa warszawskiego.

Polecamy ponadto, aby dokładnie zachowywano przepisy prawa kanonicznego w sprawach, które dotyczą ustanowienia Kapituły Katedralnej względnie Kolegium Konsultorów, założenia seminarium diecezjalnego, wyboru wikariusza kapitulnego na wypadek zawakowania stolicy biskupiej, praw oraz obowiązków duchowieństwa i wiernych.

Polecamy także, aby wszystkie dokumenty i akta, które odnoszą się do nowej diecezji oraz jej duchowieństwa i wiernych, zostały jak najszybciej przez kancelarię archidiecezji warszawskiej przekazane kurii nowej diecezji łódzkiej i aby odtąd były przechowywane w jej archiwum.

Zanim zaś nowa diecezja otrzyma własnego pasterza, rządy jej powierzamy, jako administratorowi apostolskiemu, umiłowanemu synowi Naszemu Aleksandrowi Kakowskiemu, kardynałowi z rzędu kapłanów, tytułu św. Augustyna, obecnemu, za dyspensą Apostolską arcybiskupowi warszawskiemu, udzielając mu jednocześnie wszelkich władz i uprawnień związanych z tym urzędem.

Niniejszy zaś dokument co do swej ważności nie może być w niczym przez kogokolwiek podważany, zwalczany, podawany w wątpliwość, lecz jako wydany na zasadzie pełni Naszej władzy, ma we wszystkim moc prawną i po wszystkie czasy zachowa swą ważność wraz z pełnym wymiarem swoich skutków; wszyscy zaś, których dotyczy, mają go nienaruszenie przestrzegać. Gdyby jednak ktoś ośmielił się inaczej odnieść do postanowień tego dokumentu, oświadczamy, że wszelkie takie poczynania pozbawione będą jakiegokolwiek znaczenia i pozostaną bezskuteczne.

Mocą niniejszego dokumentu uchylamy zarówno postanowienia podjęte na soborach prowincjonalnych, ogólnych i powszechnych, jak też specjalne i ogólne konstytucje i zarządzenia Apostolskie, jakiekolwiek inne dyspozycje Naszych Poprzedników oraz wszystkie przepisy przeciwne.

Jest Naszym życzeniem i jednocześnie nakazem, aby odpisy niniejszego dokumentu, nawet drukowane, lecz uwierzytelnione przez osoby do tego powołane, cieszyły się taką wiarygodnością, jaka przysługuje oryginałowi Naszego niniejszego dokumentu w każdym poszczególnym wypadku.

Niechaj więc nikt nie waży się występować lub sprzeciwiać się niniejszemu Naszemu dokumentowi, w którym zawarty jest dekret podziału terytorium kościelnego i erekcji nowej diecezji według ściśle określonych i obowiązujących norm.

Gdyby jednak ktoś, w podstępny sposób, ośmielił się tego dopuścić, niechaj wie, że naraża się na gniew Wszechmogącego Boga i jego świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Dan w Rzymie u Świętego Piotra. Roku Pańskiego tysiąc dziewięćset dwudziestego, dnia dziesiątego miesiąca grudnia, w siódmym roku Naszego Pontyfikatu.

 

Petrus kard. Gasparri
Sekretarz Stanu Julius Campori
Protonotariusz Apostolski Raphael Virili
Protonotariusz Apostolski

† C. kard. De Lai
Biskup Sabiński
Sekretarz Świętej Kongregacji Konsystorialnej

za:www.archidiecezja.lodz.pl

***
Z kart historii Diecezji Łódzkiej

Dokładnie dziś – 10 grudnia br. – mija 100 lat od ogłoszenia bulli Christi Domini papieża Benedykta XV, którą została powołana do istnienia diecezja łódzka. Powstała ona z trzech istniejących już diecezji: diecezji gnieźnieńskiej, diecezji włocławskiej oraz archidiecezji warszawskiej, a w skład weszło 5 dekanatów, 67 parafii, 126 księży i ponad 500 tyś. wiernych.

Pierwszym biskupem łódzkim został proboszcz i budowniczy katedry św. Stanisława Kostki – ks. prał. Wincenty Tymieniecki. To on organizował życie kościelne nowopowstałej diecezji obierając za jej patrona Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Powołał do istnienia kurię biskupią oraz Wyższe Seminarium Duchowne, które swoją siedzibę znalazło w dawnym szpitalu św. Aleksandra znajdującym się tuż za świątynią katedralną. Biskup Wincenty zapisał się w pamięci łodzian jako człowiek pełen wrażliwości na ludzką biedę duchową i materialną. Powołał komitet Pomocy dla Najbiedniejszych „Doraźny Posiłek”, Komitet do spraw Bezrobocia w Łodzi, a także Towarzystwo Kultury Religijnej. Pomocą w dziele tworzenia nowych struktur diecezji biskupowi ordynariuszowi służył pomocą bp. Kazimierz Tomczak – konsekrowany na biskupa pomocniczego 25 II 1927 roku.

Po śmierci pierwszego biskupa łódzkiego władzę w diecezji przejmuje dotychczasowy ordynariusz diecezji sandomierskiej – pochodzący z Łodzi – ksiądz biskup Włodzimierz Jasiński, którzy swoją sakrę biskupią przyjął w katedrze łódzkiej 5 X 1930 roku. Posługa bpa Jasińskiego przypadła na czas działań wojennych, kiedy to wielu księży i zakonników wywieziono do obozów koncentracyjnych (w tym do Dachau), gdzie ponieśli śmierć męczeńską. W latach 1939 – 1945 zginęło 155 duchownych diecezji łódzkiej. Ten trudny czas spowodował że bp Jasiński poprosił Ojca Świętego o łaską złożenia urzędu ordynariusza diecezji, a uzyskawszy ją zamieszkał w klasztorze oo. Redemptorystów w Tuchowie.

20 grudnia 1946 roku Łódź otrzymuje nowego pasterza, którym jest ks. Michał Klepacz konsekrowany na biskupa w kościele farnym w Białymstoku przez prymasa Polski Augusta kardynała Hlonda. Za czasów pontyfikatu bpa Klepacza odbyły się obrady I Synodu Diecezji Łódzkiej, uroczystości Millenium Chrztu Polski, powstało 12 nowych parafii oraz konsekrowano trzech biskupów pomocniczych – ks. bpa Jana Fondalińskiego (8 IX 1957), bpa Jana Kulika (4 X 1959) oraz bpa Bohdana Bejze (1 IX 1963) – najmłodszego Ojca Soboru Watykańskiego II. Biskup Michał Klepacz odegrał także ważną rolę w historii Kościoła Polskiego, kiedy został przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski w okresie uwięzienia prymasa Polski Stefana kardynała Wyszyńskiego.

Po śmierci biskupa Klepacza (27 I 1967) rządy w diecezji przejmuje wikariusz kapitulny – bp Jan Kulik, który pełni tę funkcję do 29 X1968 roku, kiedy to Ojciec Święty mianuje ordynariuszem łódzkim księdza krakowskiego – ks. Józefa Rozwadowskiego. Po konsekracji biskupiej, która miała miejsce 24 XI 1968 na Jasnej Górze, a której przewodniczył kardynał Karol Wojtyła, ksiądz biskup Józef rozpoczął 18-letnią posługę w diecezji, w czasie której odbyła się peregrynacja obrazu Matki Bożej Częstochowskiej  we wszystkich parafiach diecezji, erygowano 26 parafii oraz konsekrowano nowego biskupa pomocniczego – ks. Władysława Ziółka (4 V 1980) dotychczasowego kanclerza kurii. Po uzyskaniu wieku emerytalnego biskup Józef pozostał w diecezji, aż do swojej śmierci.

Czwartym ordynariuszem Kościoła Łódzkiego został mianowany – przez papieża Jana Pawła II (24 I 1986) – dotychczasowy łódzki biskup pomocniczy – ks. bp Władysław Ziółek, który pełnił swoją posługę przez 26 lat. Wśród najważniejszych wydarzeń tego czasu należy wymienić: historyczną wizytę Jana Pawła II w Łodzi (13 VI 1987), ustanowienie Archidiecezji Łódzkiej – podległej bezpośrednio Stolicy Apostolskiej (25 III 1992) oraz utworzenie Metropolii Łódzkiej z diecezją sufragalną – diecezją łowicką (24 II 2004) – tym samym arcybiskup Władysław został pierwszym metropolitą łódzkim otrzymując paliusz z rąk papieża Jana Pawła II. Na przestrzeni tych lat konsekrowano dwóch biskupów pomocniczych: ks. bpa Adama Lepę (2 I 1988) oraz ks. bpa Ireneusza Pękalskiego (8 I 200). Arcybiskup Ziółek powołał do istnienia 64 parafie oraz przywrócił tytuły kolegiackie dwu świątyniom (w Wolborzu i Łasku) – tworząc przy nich kapituły. Po uzyskaniu wieku emerytalnego papież Benedykt XVI mianował abp Ziółka administratorem apostolskim archidiecezji łódzkiej.

11 czerwca 2012 roku Ojciec Święty mianował bpa Marka Jędraszewskiego – biskupa pomocniczego diecezji poznańskiej nowym arcybiskupem metropolitą łódzkim. W czasie tej czteroletniej posługi abp Jędraszewski spotykał się z wiernymi co miesiąc na tzw. „Dialogach w katedrze”, w lutym 2013 roku zainaugurował wielkopostną pielgrzymkę do kościołów stacyjnych, a w lipcu 2016 roku zorganizował się w Łodzi diecezjalne przygotowanie do 31. Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Szczególnym momentem w historii diecezji były święcenia biskupie ks. prałata Konrada Krajewskiego, które 17 września 2013 roku przyjął bazylice św. Piotra. Z nominacji Ojca Świętego Franciszka objął także urząd Jałmużnika Papieskiego. W tym czasie do episkopatu archidiecezji łódzkiej dołączył dotychczasowy rektor WSD ks. dr Marek Marczak, którego konsekracja odbyła się w katedrze łódzkiej 11 IV 2015 roku. W uroczystość Niepokalanego Poczęcia N.M.P. 2016 roku decyzją papieża Franciszka abp Marek Jędraszewski został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. W czasie blisko ośmiomiesięcznego sede vacante administratorem diecezji był bp. Marek Marczak.

W czasie 100 – letniej historii diecezji łódzkiej siódmym jej ordynariuszem został bp Grzegorz Ryś – dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej, a decyzję papieską podano do wiadomości 14 IX  2017 r. W ramach przygotowań do obchodów 100-lecia diecezji, zainaugurował zwołany przez poprzednika IV Synod Duszpasterski poświęcony młodzieży, rodzinie i parafii (2018–2021). W 2019 r. powołał do życia Ośrodek Formacji Diakonów Stałych, Szkołę Katechistów, a także Międzynarodowe Diecezjalne Seminarium Misyjne dla Nowej Ewangelizacji Redemptoris Mater. Od 2019 r. w Łodzi ma swoją siedzibę działające od 2014 r. w Krakowie Ogólnopolskie Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń (35+). Jest organizatorem corocznych trzydniowych rekolekcji dla duchowieństwa archidiecezji łódzkiej. To w czasie posługi abpa Rysia jako ordynariusza diecezji łódzkiej Ojciec Święty Franciszek wyniósł do godności kardynalskiej abp Konrada Krajewskiego (28 VI 2018) czyniąc go pierwszym kardynałem pochodzącym z Łodzi.

Dziś administracyjnie Kościół Łódzki to 27 dekanaty i 219 parafii, w których posługuje 570 duchownych inkardynowanych do diecezji oraz duchowieństwo zakonne z 16 męskich instytutów życia konsekrowanego. Na terenie diecezji znajdują się cztery seminaria duchowne: Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi (diecezjalne), Seminarium oo. Franciszkanów OFM conv., Międzynarodowe Diecezjalne Seminarium Misyjne dla Nowej Ewangelizacji Redemptoris Mater oraz Ogólnopolskie Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń (35+). Na przestrzeni 100 lat swojego istnienia diecezja łódzka miała 7 biskupów diecezjalnych, 7 biskupów pomocniczych i kardynała – posługującego w Watykanie. Obszar diecezji to blisko 5200 km2 zamieszkały przez 1430000 mieszkańców. Diecezją sufragalną metropolii łódzkiej jest diecezja łowicka.

za:www.archidiecezja.lodz.pl