20 stycznia 1942 r. na naradzie w berlińskim Wannsee zapadły decyzje, które są jednymi z najhaniebniejszych w historii ludzkości. Wysokiej rangi urzędnicy III Rzeszy podjęli ustalenia, które skutkowały zaangażowaniem całego aparatu państwowego do mordowania Żydów. Decydenci eufemistycznie nazwali przyjęte ustalenia „ostatecznym rozwiązaniem”.

Nawet sami przed sobą nie chcieli się przyznać, że chodzi o ludobójstwo, planową eksterminację narodu żydowskiego prowadzoną przez państwo niemieckie. Organizacją całego przedsięwzięcia miał zająć się Reinhard Heydrich, szef Reichssicherheitshauptamt (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy).

Żydzi zamieszkujący tereny III Rzeszy i przez nią okupowane od lat byli poddawani szykanom, represjom i prześladowaniu już przez szereg lat. Za szczęśliwców mogli uważać się ci, którzy porzucili swe miejsce zamieszkania i udali się na emigrację zanim III Rzesza zablokowała Żydom możliwość wyjazdu.

Kolejne lata przynosiły postępujące represje – konieczność opuszczenia swoich domów, zamieszkanie w gettach czy wywózkę do obozów. Na terenach okupowanych władze niemieckie nie stosowały podobnych półśrodków. Od czerwca 1941 r. za oddziałami Wehrmachtu podążały Einsatzgruppen, które zajmowały się fizyczną likwidacją Żydów, od jesieni tego samego roku w Chełmnie nad Nerem mordowano ludność żydowską w komorach gazowych. Te działania jednak nie spełniały oczekiwań Adolfa Hitlera i Heinricha Himmlera, którzy oczekiwali zdecydowanego przyspieszenia procesu eksterminacji narodu żydowskiego.

Konferencja w Wannsee nie zadecydowała o losie Żydów, on już był przesądzony. Sprawiła jedynie, że państwo niemieckie zaangażowało cały swój potencjał w mordowanie własnych obywateli pochodzenia żydowskiego i z innych europejskich krajów. Machina biurokratyczna III Rzeszy została uruchomiona – zaczęto planować kolejność, ustalać lokalizacje obozów i je budować oraz (co jest najbardziej przerażające) planować grabież mienia zamordowanych. Ofiary miały ginąć szybko i generować dla III Rzeszy zysk z pozyskanego złota dentystycznego, ściętych włosów czy zlicytowanego mienia.

Niemcy w swoich planach uwzględniali wymordowanie 11 000 000 Żydów, którzy zamieszkiwali Europę. Eksterminację rozpoczęto od ziem tzw. Generalnego Gubernatorstwa, skąd w ramach „Einsatz Reinhardt” do końca 1942 r. do obozów zagłady skierowano 1 850 000 Żydów – obywateli polskich. Do końca wojny niemiecki aparat zagłady zamordował ok. 2 900 000 obywateli polskich żydowskiego pochodzenia, którzy stanowili największą grupę wśród 5 500 000 zamordowanych Żydów. Pozostałe ofiary pochodziły ze wszystkich krajów okupowanych przez III Rzeszę oraz krajów od nich zależnych.

 Magdalena Łysiak

za:niezalezna.pl