Polskie Yad Vashem


Z ks. prof. Pawłem Rytel-Andrianikiem z Jerozolimy rozmawia Sławomir Jagodziński

W Toruniu powstaje Kaplica Pamięci, w której na ścianach wypisane zostaną imiona i nazwiska Polaków ratujących Żydów. Jak przebiegają prace nad przygotowaniem tej listy?

– Kaplica Pamięci będzie się mieściła w dolnym kościele budującej się świątyni pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i błogosławionego Jana Pawła II. Do tej pory było ok. 10 tys. połączeń telefonicznych w sprawie składania świadectw i zgłaszania nazwisk do tej Kaplicy. Zebrane zaś dotąd materiały dotyczą ponad 12 tys. Polaków, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów.

Jak są weryfikowane i sprawdzane te wszystkie dane?

– Weryfikacja danych odbywa się w oparciu o takie same standardy jak w Yad Vashem, z pewną tylko różnicą wymagającą jeszcze więcej pracy badawczej. Mianowicie, tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata jest zasadniczo nadawany na wniosek osoby uratowanej pochodzenia żydowskiego. W przypadku zaś Kaplicy Pamięci przyjmowane są wnioski zarówno Żydów, jak i Polaków. W związku z tym badania są prowadzone na dwóch płaszczyznach. Jedna płaszczyzna to informacje ze strony żydowskiej, a druga – to świadectwa i dokumenty ze strony polskiej oraz wszelkie inne dostępne materiały (w tym dokumenty niemieckie). W ten sposób te dwie płaszczyzny badań naukowych wzajemnie się uzupełniają.

Czasami słyszy się krytykę różnych form upamiętnienia Polaków ratujących Żydów. A jak jest to odbierane w Izraelu?

– Podczas pięciu lat pobytu w Izraelu nie spotkałem Żyda ocalonego z holokaustu, który byłby przeciwny upamiętnieniu Polaków, którzy go uratowali. To właśnie Żydzi już 50 lat temu podjęli inicjatywę odznaczania medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata osób, które okazały im bezinteresowną pomoc podczas holokaustu. Szczególnie zapadło mi w pamięci zdanie pani prof. Ruth z Hajfy, która w jednym z e-maili pisze: „Nigdy nie wyrazimy dość wdzięczności tym, którzy ocalili nam życie”. Taka jest tendencja w Izraelu. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w Yad Vashem w Jerozolimie są wypisane nazwiska ponad 24 tys. osób, które bezinteresownie ratowały ludność żydowską, w tym ponad 6300 Polaków. Osoby, które nie mogą udać się osobiście do Yad Vashem, będą mogły zobaczyć te same nazwiska w Kaplicy Pamięci w Toruniu. Wielu odnajdzie tam swoją rodzinę i znajomych, a nawet siebie.

Jaka jest różnica między Kaplicą Pamięci a innymi pomnikami?

– Słowo „pomnik” wywodzi się od staropolskiego czasownika „pomnieć” – „pamiętać”. Tak więc zadaniem pomnika jest upamiętniać. Nazwa „Kaplica Pamięci” odnosi się zarówno do słowa „pamiętać”, jak i do wyrazu „kaplica”, czyli miejsca modlitwy. Jest więc ona miejscem pamięci i modlitwy w intencji wszystkich, którzy oddali życie lub je ryzykowali dla ratowania drugiego człowieka. Z tego też powodu w Kaplicy Pamięci będzie napis z Ewangelii wg św. Jana: „Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich” (J 15, 13).



Dziękuję za rozmowę.

Sławomir Jagodziński


za:www.naszdziennik.pl/wiara-kosciol-w-polsce/60095,polskie-yad-vashem.html




Kamień węgielny poświęcony przez papieża Franciszka został wmurowany pod budowę Muzeum Polaków Ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów w Markowej. Obiekt ma być gotowy pod koniec 2015 r.

Uroczystość wmurowania poprzedziła Msza św. w kościele w Markowej, którą odprawił metropolita przemyski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski ks. abp Józef Michalik.

Ksiądz Arcybiskup w homilii mówił, że rodzina Ulmów była typową polską rodziną, w której ważna była wiara w Boga. Ks. abp Michalik zaznaczył, że ważne jest, aby w dzisiejszych czasach dostrzegać zwykłe człowieczeństwo.

- Józef i Wiktoria mieli tę cechę, ludzką cechę. Przykład tej rodziny pokazuje, że żywa wiara owocuje przez ofiarną miłość, a gdy przyjdzie moment egzaminu nie cofa się przed kolejną ofiarą, bo wiedza o Bogu prowadziła (Ulmów) do umocnienia człowieczeństwa – mówił metropolita przemyski.
Marszałek woj. podkarpackiego Władysław Ortyl zaznaczył, że zamordowanie rodziny Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów jest jedną z największych tragedii, jaka rozegrała się w kraju w czasie okupacji. Wezwał do “przeciwstawiania się jakimkolwiek próbom zniekształcenia naszej historii przez międzynarodowe media czy polityków uważających się za znawców historii”.

Muzeum w Markowej będzie pierwszą placówką w Polsce upamiętniającą Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. Obiekt powstanie w centrum Markowej, przy głównej drodze, w sąsiedztwie Centrum Kultury i miejscowego skansenu. Wykonawcą obiektu jest firma Skanska.

W muzeum prezentowane będą historie Polaków z Podkarpacia, którzy w czasie II wojny światowej udzielali pomocy Żydom. Wystawione eksponaty będą też prezentować relacje polsko-żydowskie przed wojną, w trakcie okupacji, a także stosunki powojenne.

Koszt powstania muzeum wyniesie prawie 5,6 mln zł; inwestycja będzie sfinansowana z budżetu województwa podkarpackiego oraz budżetu państwa.

Muzeum powstaje w Markowej, gdzie rankiem 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę i będącą w ostatnim miesiącu ciąży jego żonę Wiktorię. Zabili też szóstkę dzieci Ulmów; najstarsza Stasia miała osiem lat.

Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał Ulmom tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2004 r. odsłonięto pomnik przypominający tamte wydarzenia.

za:www.radiomaryja.pl/informacje/wmurowano-kamien-wegielny-pod-muzeum-polakow-ratujacych-zydow/