Publikacje członków OŁ KSD
Grzegorz B. Bednarek - Kościół p.w. Wniebowziecia Najświętszej Marii Panny i św. Barbary. Sanktuarium Matki Bożej Skoszewskiej
Początki istnienia parafii p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Barbary w Skoszewach Starych toną w pomroce polskich dziejów, ale są bez wątpienia związane z początkami naszego państwa, jego chrystianizacją i panowaniem książęco-królewskiej dynastii Piastów.
Jeśli bowiem już od IX wieku istniało tu duże, strategiczne grodzisko, to prawie pewny jest fakt, że w czasach jednoczenia państwa przez polańskiego księcia Mieszka I na przełomie X i XI wieku zostało ono włączone w skład Państwa Gnieźnieńskiego i misyjnej diecezji poznańskiej kierowanej od roku 968 przez biskupa Jordana.
W tym kontekście wydaje się pewne, że musiał tutaj powstać pierwszy grodowy kościół, którego relikty spoczywają spokojnie w ziemi czekając do dziś na ich odkrycie przez archeologów. Dzisiejszy kościół parafialny znajduje się bowiem poza obrębem starego grodziska i został wzniesiony na niewielkim pagórku w miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni z XIV wieku, którą po pożarze odbudowano tu w XVII wieku.
Pierwsze wzmianki o tutejszej parafii i cudownym obrazie Matki Bożej pochodzą z końca XIV wieku z roku 1386. Według lokalnych kronik ówczesny kościół erygował dopiero w roku 1426 roku arcybiskup gnieźnieński Wojciech herbu Jastrzębiec i należał on wówczas do diakonatu łęczyckiego. Dziś jest to jednonawowa, ceglana świątynia z ośmioboczną wieżą z 1936 roku wzniesiona w stylu neogotyckim. Poprzedni drewniany kościół spłonął bowiem w roku 1914 podczas działań wojennych, a nowa kaplica ufundowana przez lokalnego proboszcza po zawierusze I wojny światowej dotrwała do roku 1934, kiedy także strawił ją pożar. Konsekracja nowego kościoła miała miejsce w dniu 20 czerwca 1936 roku, a dokonał jej sufragan łódzki ks. biskup Kazimierz Tomczak. W świątyni znajdują się trzy ołtarze. W ołtarzu głównym umieszczono koronowany w roku 1996 wizerunek Matki Bożej Koszewskiej, a ołtarze boczne poświęcone są Niepokalanemu Poczęciu Matki Bożej z obrazem św. Józefa i Sercu Jezusowemu. W bocznej kaplicy ołtarzowej znajduje się ciekawa polichromia przedstawiająca chrzest Mieszka I w roku 966. Najstarszymi zabytkami dzisiejszego kościoła są natomiast drewniana barokowa figura Chrystusa Króla z XVII wieku i XIX-wieczny obraz św. Franciszka z Asyżu. Odpust w parafii przypada w dniu 15 sierpnia z okazji liturgicznego święta Wniebowstąpienia NMP oraz w pierwszą niedzielę po 4 grudnia, kiedy obchodzone jest wspomnienie św. Barbary.
Wioska Stare Skoszewy położona jest prawie w samym sercu Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich w Gminie Nowosolna. Nazwa Skoszewy jest typową nazwą słowiańską pochodzącą od czasownika *kosić, co jak można przypuszczać wiązało się z dużymi łąkami lub polami uprawnymi prosa, jęczmienia i żyta, które chętnie uprawiali pierwsi Słowianie. Najstarsza pisana wzmianka o tutejszej wsi pochodzi z roku 1386.
W kronikach średniowiecznych zapisywano ją także jako Scoszewi, Scoszeni i Skoszov. Magdeburskie osadnicze prawa miejskie Skoszewy otrzymały w roku 1426 od króla Władysława Jagiełły w trzy lata po nadaniu w Przedborzu takich samych praw miejskich pobliskiej miejscowości Lodia, która stała się później zalążkiem dzisiejszej Łodzi. Świadczy to o ważnym znaczeniu Skoszew na mapie osadniczej w regionie. Lokacja nastąpiła w wyniku prośby miecznika łęczyckiego Piotra Tłuka, który był dziedzicem pobliskich dóbr strykowskich. Obydwie miejscowości należały wówczas terytorialnie do Ziemi Łęczyckiej i jak można przypuszczać ich lokacja była formą królewskiej podzięki za wyjątkową waleczność rycerzy chorągwi łęczyckiej podczas bitwy pod Grunwaldem.
W drugiej połowie XV wieku Skoszewy stały się własnością szlacheckiego rodu Duninów. Dopiero od połowy XVI wieku wioska weszła w posiadanie lokalnego rodu Skoszewskich. Wtedy też, około roku 1542 na prośbę Sebastiana Skoszewskiego król Zygmunt August potwierdził po raz kolejny tutejsze prawa miejskie. Niestety w następnych dziesięcioleciach Skoszewy zostały dotknięte epidemią zarazy, która wyniszczyła miasteczko. W roku 1708 najprawdopodobniej z powodu wyludnienia i zubożenia mieszkańców prawa miejskie zostały zniesione. Po rozbiorach Polski pod koniec XIX wieku region znalazł się pod zaborem rosyjskim. W czasie powstania styczniowego Skoszewy stały się dosyć ważnym ośrodkiem powstańczym, którym sprzyjali okoliczni szlachcice, mieszkańcy i lokalna parafia. Pamiątką tych wydarzeń jest w Skoszewach mogiła poległych tu powstańców, którą dziś przypomina duży głaz ze starym żelaznym krzyżem umieszczony na wale grodziska przy wjeździe do wioski od strony Nowosolnej.
Ostatnim epizodem historycznych wydarzeń związanych z miejscowością była kampania wrześniowa z 1939, podczas której zginęło w okolicy Skoszew kilkudziesięciu żołnierzy polskich walczących tu z hitlerowskimi najeźdźcami. Ich zbiorowa., wojenna mogiła znajduje się na przykościelnym cmentarzu. Terytorialnie, na przełomie X i XI wieku Skoszewy znalazły się w obrębie utworzonej w roku 1000 Archidiecezji Gnieźnieńskiej i taki stan trwał prawdopodobnie do roku 1038, czyli reakcji pogańskiej i najazdu na Polskę czeskich wojsk Brzetysława. Zapewne wtedy zniszczono tu po raz pierwszy pierwszą chrześcijańską świątynię, która do czasu odbudowy monarchii piastowskiej przez Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego przestała tutaj istnieć jako lokalna parafia.
Bardzo ciekawą historyczną poszlaką dla miłośników historii jest fakt, że zaledwie kilka kilometrów na południe od Skoszew na prastarym szlaku drogowym, znajduje się miejscowość Mileszki /łac. Miloxi/ w centrum której, na niewielkim wzgórzu wznosił się kościół p.w. św. Doroty, który niestety w roku 2015 spłonął. Według lokalnych legend już w roku 1048 istniała tutaj pustelnia chrześcijańskiego eremity. Mileszki stały się później główną parafią dla wielu innych łódzkich parafii tworzonych już w czasach jagiellońskich w połączeniu z lokacją miast i wsi w tym regionie, między innymi dla Chojen.
Tekst powstał w ramach współpracy autora z OŁ KSD na zasadzie wolontariatu
Opracowanie, tekst , zdjęcie G.B. Bednarek, copyright 2017
Wszelkie prawa autorskie i wydawnicze zastrzeżone. Wszelkiego rodzaju reprodukowanie tekstów i zdjęć oraz tytułu serii bez pisemnej zgody autora i wydawcy jest traktowane jako naruszenie praw autorskich łącznie z konsekwencjami prawnymi przewidzianymi w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych / Dz. U. nr 24 z 23.02. 1994 r. poz.8/